KenKen

Japonya, sudoku, kakuro, hitori ve daha birçok benzersiz matematiksel bulmacasıyla tanınır. Bu listeye KenKen de dahildir — toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemlerinin kullanıldığı klasik bir sayı tabanlı ızgara oyunudur.

Bazen bu bulmacaya alternatif adlar da verilir — Calcudoku veya Mathdoku — özellikle de yazarların KenKen veya KenDoku gibi tescilli ticari markaları kullanma hakkı bulunmadığında.

Bu bulmaca, mantık yürütme ve dikkati geliştirmeye yardımcı olur ve bir yönüyle bilardoyu ve satrancı andırır: her bir hamleyi ne kadar iyi planlar ve tüm olasılıkları göz önünde bulundurursanız, kazanma şansınız o kadar artar!

Oyunun tarihi

KenKen, 20 yıldan biraz daha uzun geçmişi olan nispeten yeni bir mantık oyunudur. Başlangıçta mantıksal düşünme becerilerini ve odaklanmayı geliştirmek amacıyla matematiksel bir alıştırma olarak tasarlanmıştır. Oyunun yaratıcısı, 2004 yılında sınıf içinde bu oyunu kullanmaya başlayan Japon öğretmen Tetsuya Miyamoto’dur.

Bulmaca, çeşitli ders kitaplarında ve popüler yayınlarda yer aldı ve 2007 yılında Crocodile Dentist ve Gator Golf gibi ünlü oyunların tanıtımında da görev almış olan Nextoy şirketinin sahibi Robert Fuhrer’in dikkatini çekti.

KenKen’in eğitsel potansiyelinden ilham alan Fuhrer, bu oyunu sadece bir eğlence aracı olarak değil, çocuklara ve yetişkinlere oyun yoluyla matematik öğretebilecek bir araç olarak gördü. Bu durum, mantıkla eğlencenin birleştiği yeni bir bulmaca çağının başlangıcını temsil etti. Evrensel kuralları ve kolay öğrenilebilir yapısı sayesinde KenKen, sadece eğitimciler arasında değil, zihinsel meydan okumalar arayan geniş bir oyuncu kitlesi tarafından da takdir gördü.

Robert Fuhrer, KenKen ismini tescil ettirdi ve bu isim hâlâ Nextoy’un tescilli markasıdır. Fuhrer, ünlü satranç oyuncusu David Levy ile birlikte İngiliz gazetesi The Times’ı bu oyunu yayınlamaya ikna etti. 2008 yılında önce İngiltere'deki The Times, ardından ABD’deki The New York Times gazeteleri KenKen bulmacalarını yayımlamaya başladı. Bu yeni bulmacalar, kısa sürede Avrupa ve Kuzey Amerika’da popülerlik kazandı ve derinliği ile çeşitliliğiyle eleştirmenleri etkiledi.

KenKen’in uluslararası basında yer alması, sadece oyun topluluğunun ilgisini çekmekle kalmadı, aynı zamanda birçok uyarlamanın da önünü açtı. Oyun hızla eğitim ortamına girdi — ilkokullardan üniversitelere kadar — ve internet üzerinden geniş kitlelere ulaştı.

2014 yılında Nextoy, Global Eagle Entertainment ile ve 2015 yılında da Almanya’nın önde gelen yayınevlerinden Spiegel ile anlaşma imzaladı. Bu gelişmeler, KenKen’in yalnızca basılı değil, aynı zamanda dijital formatta da yayılmasını sağladı. Günümüze kadar dünya çapında 200’den fazla yayınevi bu oyunu sayfalarına taşıdı ve yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’nde 30 000’den fazla öğretmen bu oyunu eğitim programlarında kullanıyor.

İlginç bilgiler

• KenKen’in temel amacı eğlencedense eğitimdir. 2009 yılından bu yana KenKen Classroom, eğitim müfredatlarına resmî olarak dahil edilmiştir ve dünya genelinde on binlerce öğretmen, ilkokul ve ortaokul düzeyindeki öğrenciler için düzenli olarak yeni bulmacalar almaktadır. Başlangıçta bu bulmacalar uzmanlar tarafından hazırlanıyordu, ancak günümüzde bu işi yapay zekâ başarıyla üstleniyor.
• Dünya genelinde KenKen’e adanmış 3 milyondan fazla kitap satılmıştır — bunlar arasında bulmaca derlemeleri, öğretici kılavuzlar ve eğitsel materyaller yer almaktadır. Bu yayınlar 15’ten fazla dile çevrilmiş ve birçok ülkede yaygınlaşmıştır.
• 2010 yılından bu yana New York’ta her yıl KenKen turnuvaları düzenlenmektedir; bu etkinlikler her yaştan ve seviyeden oyuncuya açıktır. Turnuvalarda en çok birinciliği ABD, Hindistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden katılımcılar kazanmıştır.
• Oyunun hak sahibi olan Nextoy şirketi, Amerika Matematik Öğretmenleri Ulusal Konseyi ile resmî olarak iş birliği yapmaktadır ve mantık ile matematik becerilerini geliştirmeye yönelik uygulamaların geliştirilmesinde rol almaktadır.
• Hindistan, Birleşik Krallık ve Avustralya gibi bazı ülkelerde KenKen, öğrencilerde STEM becerilerini geliştirmeyi amaçlayan ders dışı programlara entegre edilmiştir.

Bugün KenKen, Japonya’dan Amerika Birleşik Devletleri’ne kadar tüm dünyada oynanmaktadır. Diğer birçok Japon sayı bulmacasında olduğu gibi, oyunun zorluk seviyesi ızgara boyutu arttıkça orantılı şekilde yükselir. Bu da oyunu hem yeni başlayanlar hem de deneyimli oyuncular için keyifli bir meydan okuma hâline getirir.

KenKen ile yeteneklerini test et ve hemen ücretsiz çevrim içi oynamaya başla — bu, hem zihnini çalıştırmak hem de keyif almak için harika bir yoldur!