Jedną z najsłynniejszych gier planszowych, szczególnie popularną w Stanach Zjednoczonych i Europie, jest trylma. Wynaleziona pod koniec XIX wieku, szybko zdobyła popularność w krajach zachodnich i, mimo swojej nazwy, nie ma żadnego związku z Chinami.
Łatwo ją rozpoznać po charakterystycznej planszy w kształcie gwiazdy i kolorowych pionkach, które gracze przesuwają, przeskakując nad innymi figurami. Pod prostym wyglądem kryje się zaskakująco głęboka strategia, która czyni tę grę interesującą zarówno dla dzieci, jak i dorosłych.
Historia gry
Za przodka trylmy uważa się grę Halma, którą w latach 1883–1884 wymyślił amerykański profesor z Bostonu — George Howard Monks. Na jej podstawie Niemiec Otto Robert Maier w 1892 roku opracował bardziej złożoną wersję o nazwie Stern-Halma. W odróżnieniu od oryginalnej Halmy, gra ta toczy się na planszy w kształcie sześcioramiennej gwiazdy i przeznaczona jest dla 2 do 6 graczy.
Zmiana kształtu planszy stała się kluczową cechą gry: gwiaździsta forma wyrównała pozycje startowe graczy i uczyniła rozgrywkę bardziej symetryczną i dynamiczną. Każde ramię gwiazdy służy jako punkt startowy, co zapewnia równe warunki dla wszystkich uczestników i otwiera szerokie możliwości strategicznego planowania.
Stern-Halma została oficjalnie opatentowana przez niemiecką firmę Ravensburger w 1892 roku, a w 1909 roku gra ukazała się w Anglii nakładem firmy Spears & Sons. W Stanach Zjednoczonych pojawiła się znacznie później — w 1928 roku — i została wydana przez firmę J. Pressman & Co. Właśnie wtedy pojawiła się jej nowa nazwa — trylma.
Choć trylma nie pochodzi z Chin, pomysł marketingowy z użyciem słowa „chińska” okazał się skuteczny. Orientalna estetyka kojarzyła się odbiorcom z egzotyką, tajemniczością i wyrafinowaną kulturą. Dzięki temu marka stała się bardziej zapamiętywalna i rozpoznawalna.
Jedna z teorii tłumaczących nazwę odnosi się do nagłego wzrostu popularności wszystkiego, co wschodnie, w Stanach Zjednoczonych na początku lat 20. XX wieku. W tym czasie zaprezentowano tam grę mahjong (w 1922 roku), a w 1923 roku miało miejsce spektakularne odkrycie grobowca Tutenchamona. Trylma stała się kolejnym symbolem mody na Wschód lat 20. i zajęła godne miejsce wśród klasycznych gier planszowych.
Gra szybko trafiła do amerykańskich domów, stając się nieodłączną częścią rodzinnej rozrywki. Dzięki prostym zasadom i możliwości gry w dwie, trzy lub więcej osób, doskonale nadawała się na wieczory przy stole. Dodatkowo trylma była często wykorzystywana w placówkach edukacyjnych jako narzędzie do rozwijania u dzieci myślenia przestrzennego i umiejętności planowania.
Alternatywna zachodnia nazwa gry to Hop Ching checkers, a w Chinach znana jest jako Tiaoqi („gra w skakanie”). Biorąc pod uwagę japońską pasję do gier logicznych, trylma dotarła również do Kraju Wschodzącego Słońca. Tam znana jest jako „gra w diamenty” (ダイヤモンドゲーム) i różni się nieco zasadami od oryginału z 1892 roku.
W niektórych japońskich wersjach dozwolone są dłuższe, następujące po sobie skoki, a celem gry może być nie tylko przeniesienie wszystkich pionków na przeciwległy koniec planszy, ale też zajęcie określonych pozycji. Istnieją również rzadkie warianty, w których gracze używają specjalnych figur lub rozszerzonych plansz — w formie dwunastoramiennej gwiazdy. Takie wersje są popularne w klubach hobbystycznych i społecznościach miłośników gier planszowych w Azji.
Obecnie trylma pozostaje jedną z nielicznych gier planszowych, które przez ponad sto lat prawie się nie zmieniły. Dzięki adaptacjom w formie drukowanej i cyfrowej wciąż jest aktualna i przyciąga graczy w różnym wieku.
Ciekawostki
- W niektórych krajach podczas II wojny światowej (np. w Wielkiej Brytanii) sprzedaż trylmy spadła z powodu jej „niemieckiego” pochodzenia, mimo neutralnej nazwy.
- W XX wieku popularne stały się przenośne zestawy podróżne z magnetycznymi pionkami — trylma stała się niezastąpioną grą podczas wyjazdów i pikników.
- Istnieją rzadkie warianty trylmy, w których dla dodania losowości używa się kostki do gry.
- Skakanie przez pionki nie usuwa ich z planszy. W przeciwieństwie do klasycznych warcabów, tutaj pionki nie są „zbijane”, lecz służą jako punkty podparcia, co nadaje grze większą głębię taktyczną.
- W latach 50. XX wieku trylma była reklamowana w radiu — co było rzadkością w przypadku gier planszowych w tamtym czasie.
Sprawdź się jako strateg — zagraj w trylmę online za darmo i odkryj tę klasyczną grę w wygodnym formacie, bez rejestracji i zbędnych formalności.