یکی از شناختهشدهترین بازیهای رومیزی، که بهویژه در ایالات متحده و اروپا محبوب است، چکرز چینی است. این بازی در اواخر قرن نوزدهم اختراع شد و بهسرعت در کشورهای غربی محبوب شد. با وجود نامش، هیچ ارتباطی با چین ندارد.
این بازی بهراحتی با صفحهٔ ششضلعی ستارهای و مهرههای رنگارنگی که بازیکنان با پرش از روی دیگر مهرهها حرکت میدهند، شناخته میشود. پشت ظاهر سادهٔ آن، استراتژیای شگفتآوراً عمیق پنهان است که این بازی را برای کودکان و بزرگسالان جذاب میکند.
تاریخچهٔ بازی
پیشدرآمد بازی چکرز چینی، بازی «هالما» است که در سالهای ۱۸۸۳ تا ۱۸۸۴ توسط پروفسور آمریکایی، جرج هاوارد مانکس، در بوستون طراحی شد. بر پایهٔ این بازی، در سال ۱۸۹۲، مخترع آلمانی اتو روبرت مایر نسخهای پیچیدهتر به نام Stern-Halma را توسعه داد. برخلاف نسخهٔ اصلی، این بازی روی صفحهای به شکل ستارهای ششپر با حضور ۲ تا ۶ بازیکن انجام میشود.
تغییر شکل صفحهٔ بازی، تفاوتی کلیدی بود: فرم ستارهای موقعیتهای شروع را برابر کرد و بازی را متقارنتر و پویاتر ساخت. هر شاخهٔ ستاره بهعنوان نقطهٔ شروع عمل میکند و شرایط برابر برای همهٔ بازیکنان فراهم میآورد و فرصتهای متنوعی برای برنامهریزی استراتژیک ایجاد میکند.
Stern-Halma در سال ۱۸۹۲ توسط شرکت آلمانی Ravensburger بهطور رسمی ثبت اختراع شد و در سال ۱۹۰۹ در انگلستان توسط شرکت Spears & Sons منتشر شد. در ایالات متحده، این بازی بسیار دیرتر — در سال ۱۹۲۸ — توسط شرکت J. Pressman & Co معرفی شد. در همین زمان بود که نام جدید آن — چکرز چینی — مطرح شد.
اگرچه چکرز چینی اصالتاً چینی نیست، استفاده از واژهٔ «چینی» بهعنوان یک ترفند بازاریابی، موفقیتآمیز بود. فضای شرقی برای مخاطبان تداعیگر جذابیت، رمزآلود بودن و فرهنگی ظریف بود. این امر باعث شد برند بازی بیشتر در ذهن بماند و بهتر شناخته شود.
یکی از نظریهها دربارهٔ نامگذاری این بازی به رشد علاقهٔ عمومی به فرهنگ شرق در ایالات متحده در اوایل دههٔ ۱۹۲۰ بازمیگردد. در همین دوران بود که بازی «ماجونگ» (در سال ۱۹۲۲) معرفی شد و در سال ۱۹۲۳ آرامگاه توتعنخآمون کشف شد. چکرز چینی به نمادی دیگر از مد شرقی در دههٔ ۲۰ تبدیل شد و جایگاه خود را میان بازیهای رومیزی کلاسیک تثبیت کرد.
بازی بهسرعت وارد خانوادههای آمریکایی شد و به بخشی جدانشدنی از سرگرمی خانگی تبدیل گردید. قوانین ساده و قابلیت بازی با دو، سه یا چند نفر آن را به گزینهای ایدهآل برای شبنشینیها تبدیل کرد. همچنین، چکرز چینی در مدارس برای تقویت مهارتهای فضایی و برنامهریزی در کودکان مورد استفاده قرار گرفت.
نام جایگزین غربی برای این بازی «Hop Ching checkers» است و در چین با نام «Tiaoqi» («بازی پرشی») شناخته میشود. با توجه به علاقهٔ ژاپنیها به بازیهای منطقی، این بازی به ژاپن نیز راه یافت. آنجا به نام «بازی الماس» (ダイヤモンドゲーム) شناخته میشود و قوانینش اندکی با نسخهٔ اصلی سال ۱۸۹۲ تفاوت دارد.
در برخی نسخههای ژاپنی، پرشهای زنجیرهای طولانیتر مجاز است و هدف بازی ممکن است شامل تسخیر موقعیتهای خاص در کنار انتقال تمام مهرهها به سوی دیگر صفحه باشد. همچنین، نسخههایی نادر وجود دارند که در آنها از مهرههای ویژه یا صفحههایی با طراحی بزرگتر — به شکل ستارهٔ دوازدهپر — استفاده میشود. این نسخهها در باشگاههای تفریحی و انجمنهای بازیهای رومیزی آسیایی محبوباند.
امروزه چکرز چینی یکی از معدود بازیهای رومیزی است که طی بیش از صد سال تقریباً بدون تغییر باقی مانده است. به لطف نسخههای چاپی و دیجیتالی، این بازی همچنان محبوب است و نسلهای مختلفی از بازیکنان را جذب میکند.
نکات جالب
- در برخی کشورها طی جنگ جهانی دوم (مانند بریتانیا)، فروش چکرز چینی به دلیل منشأ «آلمانی» آن کاهش یافت، با وجود نام بیطرفانهٔ بازی.
- در قرن بیستم، مجموعههای قابل حمل با مهرههای مغناطیسی رواج یافتند — چکرز چینی به بازیای ضروری برای سفرها و پیکنیکها تبدیل شد.
- برخی نسخههای نادر از چکرز چینی وجود دارند که در آنها از تاس برای افزودن عنصر شانس استفاده میشود.
- پرش از روی مهرهها باعث حذف آنها از صفحه نمیشود. برخلاف چکرز سنتی، در این بازی مهرهها «خورده» نمیشوند، بلکه بهعنوان پایهای برای حرکتهای بعدی استفاده میشوند، که عمق تاکتیکی بیشتری به بازی میدهد.
- در دههٔ ۱۹۵۰، چکرز چینی از طریق رادیو تبلیغ میشد — امری که در آن زمان برای بازیهای رومیزی نادر بود.
خودتان را بهعنوان یک استراتژیست محک بزنید — چکرز چینی را بهصورت آنلاین و رایگان بازی کنید و این بازی کلاسیک را بدون نیاز به ثبتنام و دردسر، در قالبی راحت تجربه کنید.