Το Ludo είναι ένα γνωστό επιτραπέζιο παιχνίδι που παίζεται από δύο ή τέσσερις παίκτες, χρησιμοποιώντας σετ πολύχρωμων πιόνιων και ένα ζάρι. Το παιχνίδι είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στην Ινδία, την Ευρώπη και τη Νότια Αμερική. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές και διαφορετικές ονομασίες, μερικές από τις οποίες είναι καταχωρημένες ως εμπορικά σήματα, κυρίως από ευρωπαϊκές εταιρείες.
Ιστορία του παιχνιδιού
Η λέξη ludo στα λατινικά σημαίνει «παίζω», όμως αυτή η ονομασία εμφανίστηκε πολύ αργότερα από τη δημιουργία του παιχνιδιού — αφού είχε ήδη εξαπλωθεί από τη Νότια Ασία στην Ευρώπη. Η ιστορική πατρίδα του Ludo είναι η Ινδία, όπου το παιχνίδι παιζόταν ήδη από τον 6ο αιώνα μ.Χ., αν και τότε δεν χρησιμοποιούνταν ζάρια.
Η τελική έκδοση του παιχνιδιού, στην οποία οι παίκτες ρίχνουν το ζάρι εναλλάξ, κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στην Αγγλία το 1896 από τον Alfred Collier και κυκλοφόρησε στο εμπόριο με την ονομασία Royal Ludo, τονίζοντας έτσι τον «βασιλικό» χαρακτήρα του ως επιτραπέζιο παιχνίδι.
Στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, αυτό το επιτραπέζιο ήταν πολύ δημοφιλές στους ναύτες του βρετανικού πολεμικού ναυτικού. Μετά από κάποιες τροποποιήσεις στους κανόνες, απέκτησε νέο όνομα στα αγγλικά — Uckers. Στη Σουηδία έγινε γνωστό με την ονομασία Fia (πλήρης τίτλος: Fia med knuff, που σημαίνει «Fia με σπρώξιμο»), ενώ στην Ελβετία ως Eile mit Weile, που μεταφράζεται κυριολεκτικά «βιάσου αργά».
Υπάρχουν επίσης παραλλαγές όπως η ουγγρική — Ki nevet a végén («Ποιος γελάει τελευταίος;»), η γερμανική Mensch ärgere Dich nicht («Άνθρωπε, μην θυμώνεις») και η γαλλική Jeu des petits chevaux («Το παιχνίδι των μικρών αλόγων»). Στην Ισπανία, η τροποποιημένη εκδοχή ονομάζεται parchís και στην Κολομβία parques. Αυτές οι παραλλαγές μπορεί να διαφέρουν ως προς τον σχεδιασμό του ταμπλό, τον αριθμό των πιονιών και τους ειδικούς κανόνες.
Σε πολλές χώρες, το παιχνίδι συνοδεύεται από τοπικές παραδόσεις — από αστεία και ευχές για καλή τύχη μέχρι περίπλοκους τοπικούς κανόνες, όπως η υποχρέωση να βγάλεις το πιόνι του αντιπάλου όταν πέσεις στο ίδιο τετράγωνο.
Η ουσία του παιχνιδιού παραμένει ίδια, αλλάζουν μόνο τα ονόματα και οι λεπτομέρειες των κανόνων. Αν και το παιχνίδι έχει ινδικές ρίζες, οι δυτικές εκδοχές έχουν αλλάξει σημαντικά τη μηχανική και την εμφάνισή του, απομακρυνόμενες από το αρχικό pachisi — ένα παραδοσιακό ινδικό επιτραπέζιο που παιζόταν για αιώνες.
Επιπλέον, το Ludo εξαπλώθηκε όχι μόνο στη Δύση, αλλά και στην Ανατολή. Για παράδειγμα, είναι πολύ δημοφιλές στο Βιετνάμ, όπου είναι γνωστό ως Cờ cá ngựa («Παιχνίδι με ιππόκαμπους»), ενώ στον κινεζικό πολιτισμό υπάρχει παρόμοιο παιχνίδι με το όνομα 飞行棋 («Ιπτάμενο σκάκι»), στο οποίο τα πιόνια κινούνται σε σταυροειδές ταμπλό και μπορούν να «πετούν» μέσω ειδικών κελιών.
Ενδιαφέροντα στοιχεία
- Το Ludo προέρχεται από το αρχαίο ινδικό παιχνίδι Pachisi, που έχει ιστορία άνω των 1.500 ετών. Παιζόταν ήδη την εποχή της αυτοκρατορίας των Gupta, γύρω στον 6ο αιώνα μ.Χ. Απόδειξη της δημοτικότητάς του είναι οι πέτρινες χαραγμένες επιφάνειες παιχνιδιού που σώζονται μέχρι σήμερα στις βεράντες του φρουρίου της Άγκρα στην Ινδία.
- Στην αρχική του μορφή, αντί για ζάρια χρησιμοποιούνταν κοχύλια (cauri) ή ειδικά ραβδάκια, τα οποία ρίχνονταν στο έδαφος. Ο αριθμός των όψεων που έμεναν προς τα πάνω καθόριζε τις κινήσεις.
- Ο αυτοκράτορας Ακμπάρ Α' ο Μέγας (16ος αιώνας, δυναστεία των Μογγόλων) αγαπούσε τόσο πολύ το pachisi, που το έπαιζε σε τεράστιο πέτρινο ταμπλό με ζωντανά πιόνια — υπηρέτες που κινούνταν στη θέση των πιονιών.
- Σε ορισμένα σχολεία στην Ινδία και τη Νιγηρία, το Ludo περιλαμβάνεται στη λίστα με τα προτεινόμενα παιχνίδια για το διάλειμμα.
- Σε ορισμένα σχολεία στο Μπανγκλαντές και το Πακιστάν, το παιχνίδι απαγορεύτηκε προσωρινά, επειδή οι μαθητές μάλωναν για αυτό ή έκαναν κοπάνες για να παίξουν.
Αρκεί να παίξεις μία φορά — και θα καταλάβεις: το Ludo ενώνει, διασκεδάζει και προσφέρει αληθινή ένταση, χαρά και τη γεύση της νίκης!